İşçi Alacakları

İşçi Alacakları

İşçi alacakları, çalışanın işverene karşı hak ettiği maddi talepleri ifade eder. İşçi alacakları, çalışma koşullarına, iş sözleşmesine ve ilgili mevzuata dayanır.

HAK VE TAZMİNATLAR

1. İşçilik hak ve alacakları 4857 Sayılı İş Kanunu’nun düzenlenmiştir. İşçi ile işveren arasındaki iş akdinin çeşitli sebepler neticesinde sona ermesinden sonra, maddi gelir ve menfaatleri sekteye uğrayan işçinin haklılık oranı karşılığında mevcut zarar kalemlerini tazmin etme hakkı mevcuttur.

• İş akdi, haklı fesih, haksız fesih ve karşılıklı anlaşarak fesih olmak suretiyle 3(Üç) farklı iradi fesih yöntemi mevcuttur. Ölüm, gaiplik ve sair suretle iş akdinin sürdürülememesi gibi durumlar başka bir yazımızda açıklanacaktır.

• Öncelikle 01 Ocak 2018 tarihi itibari ile işçinin, işçilik hak ve alacak taleplerini işverenden tazmin amacıyla dava açmasından önce “Zorunlu Arabuluculuk” şartı getirilmiştir. Arabuluculuk aşamasın işçi ile işveren arasında  “Anlaşamama” şeklinde neticelendirilir ise dava açma şartı yerine getirilmiş olup Anlaşamama Tutanağının dava dosyasına sunulması gerekmektedir.  

• İş akdi işveren haksız şekilde feshedilen işçi;

Haksız feshe bağlı olarak;

• Kıdem Tazminatı,
• İhbar Tazminatı,
• Yıllık İzin Ücreti Alacağı,
• Kötü niyet Tazminatı,

Feshe bağlı olmayan alacaklar;

• Maaş Ücreti,
• Fazla mesai ücreti
• Ulusal bayram ve genel tatil ücreti
• Hafta tatili ücreti

• Ayrıca İşçinin, İş Güvenliği kapsamına girebilmesi için işyerinde 30 veya daha fazla işçinin çalışıyor olması ve işçinin en az 6 ay boyunca işverene bağlı olarak çalışmış olması gerekmektedir. Burada anlaşılması gereken iş kazası geçiren kişilerin en az 6 aylık kıdemi olması gerektiği değildir. İşvereniniz ile ilk iş gününüzde dahi iş kazası geçirirseniz iş kazasından kaynaklı tazminat davası açma hakkınız mevcuttur.

TAZMİNAT TÜRLERİ

• Kıdem Tazminatı
• İşçi ile işveren arasında iş kanununda sayılan gerekçeler ile iş akdinin feshedilmesi sebebiyle İşçinin son maaşının 1 aylık ücretinin (giydirilmiş brüt ücret) çalıştığı toplam yıl sayısı kadar kendisine ödenmesidir. İş kanunu hükümlerine tabi bir işçinin kıdem tazminatını talep edilebilmesi için işçinin en az 1 yıl süreyle iş akdini sürdürüyor olması, haksız feshe bağlı olarak sözleşmesinin feshedilmesi gerekmektedir.

• İhbar Tazminatı

İş Kanunu’nun 17’nci maddesinde “Bildirim süresine uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.” Denilmiştir. Ticari ve iş hayatının sürdürülebilir olması gerekliliği göz önüne alındığında gerek işçi tarafı gerekse işveren tarafının iş akdine duyulan güven karşılığında hak edeceği tazminat olarak tanımlanabilir. Taraflardan birinin iş akdini feshedeceğine dair bildirimde bulunmasıyla iş akdi o an son bulmayacaktır. İş akdinin o an son bulması için ise mevcut çalışma süresine göre 4587 S. Kanunda gösterilen ihbar sürelerine karşılık maddi tazminatı karşı tarafa ödemekle yükümlüdür. Bu tazminat türü işçinin hak ve alacağı olabildiği gibi, işverenin de hak ve alacağı olabilir.

• Fazla Mesai Alacağı

İşçinin iş akdi kapsamında İş Kanunu’nun 63’üncü maddesine göre “Haftalık çalışma süresi 45 saattir.” Bu süre işçinin onayı alınmak şartıyla aşılabilecektir. Haftalık 45 saati aşan çalışmalar ise “FAZLA MESAİ” olarak hesap edilerek işçinin maaşına eklenecektir.

• İş Kazası, Meslek Hastalığı Tazminatı

İş akdinin gereklerini ifa ederken gerek iş yerinde gerekse iş yerinden başka bir yerde ancak iş akdi yükümlülüğünü yerine getirmek için yolculuk yaptığı sırada, işverene atfedilebilecek kusurlu yahut ihmali davranış sebebiyle işçinin beden bütünlüğünde ve manevi bütünlüğünde doğan zararların işveren tarafından tazmin edilmesi tazminatıdır. Uğranılan zararlar cenaze giderleri (ölüm halinde), tedavi giderleri, geçici ve sürekli iş göremezlik tazminatı, destekten yoksun kalma tazminatı, kazanç kaybı, ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar talep edilebilir.

• Haftalık Tatil Ücreti, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti Alacakları 

İşçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde tatil yapmayarak çalışması durumunda işverence işçiyi UBGT ücreti adı altında günlük kazancının 2(iki) katı oranında ücret ödemesi gerekmektedir. Ayrıca UBGT ücretinin talep edilmesi için iş akdinin son bulması gerekmeyip iş akdi devam ederken de talep edilebilecektir.

• Ücret Alacağı

İş akdinin yükümlülüklerini yerine getiren işçinin, iş akdinin karşılığı olarak işverende alacağı olan maaşını alamaması halinde, dava yoluyla maaş alacağını tahsil edebilir. Ücret alacağında faiz başlangıcı, işverenin temerrüde düştüğü tarihtir. Ücret alacakların, mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.

• Yıllık İzin Ücret Alacağı

İş Kanunu hükmü gereği, iş kanununa tabi olarak iş akdini en az bir yıl boyunca sürdüren –deneme süresi dahil- ve bir yılını dolduran işçi, yıllık ücretli izin hakkına sahip olur. Bu izin hakkından vazgeçilemez.

Yıllık izin haklarının kullanılmaması, izin hakkının yitirilmesine yol açmamaktadır. Kullanılmayan izin süreleri bir sonraki yıla devredilir ve iş akdi sona erdirilene kadar işveren tarafından kullandırılması gerekmektedir. Bu izinlerin kullandırılmaması halinde iş akdinin sona ermesi ile izin günlerine karşılık gelen maddi değer, alacak haline gelerek tazmin imkânı doğacaktır.

Talebinizi iletmek ve gereken adımları takip etmek için bir danışmandan yardım almak gerekir.

İletişim